Tay quay vô lăng và hộp số của van bướm inox là gì?

Bộ tay quay vô lăng + hộp số của van bướm inox là cụm điều khiển cơ khí lắp trên cổ van bướm inox, cho phép người vận hành xoay đĩa van trong dải 0–90° nhẹ tay, chính xác và ổn định. Lực tay không tác động trực tiếp lên trục van mà đi qua vô lăng rồi tới hộp số trục vít – bánh vít để tăng mô men và tạo tính tự hãm, sau đó mới truyền xuống trục van. Cách tổ chức này giúp van đứng vững ở góc đặt, hạn chế rung hồi và bảo vệ ghế làm kín.

Giới thiệu & vai trò của tay quay vô lăng và hộp số của van bướm inox

Trên thực tế, van bướm inox phải làm việc trong nhiều trạng thái gồm đóng kín, mở hoàn toàn và các góc trung gian để điều tiết lưu lượng. Bộ tay quay + hộp số được tạo ra để đáp ứng ba yêu cầu cốt lõi sau:

• Giảm lực vận hành: vô lăng tăng bán kính tác dụng, hộp số tăng mô men đầu ra nên người vận hành không cần dùng quá nhiều sức kể cả khi chênh áp lớn.
• Giữ vị trí nhờ tự hãm: đặc tính ma sát của cặp trục vít – bánh vít giúp không bị quay ngược dưới rung động hay dao động áp suất, từ đó giữ ổn định góc mở.
• Bảo vệ ghế làm kín: cụm giới hạn hành trình trong hộp số cho phép đặt chính xác điểm đóng và mở, tránh quá hành trình làm xước hoặc biến dạng EPDM/PTFE.

Cấu tạo chi tiết – các bộ phận chính

Để vận hành bền bỉ và mượt, từng chi tiết dưới đây đều có vai trò riêng trong việc tăng mô men, chống mòn và giữ độ kín:

• Vô lăng: đường kính chọn theo mô men yêu cầu và không gian thao tác. Moay-ơ nối với trục vào bằng then hoặc vít kẹp để truyền mô men ổn định, giảm độ rơ và cảm giác giật cục khi điều tiết.
• Trục vít (worm): trục ren xoắn bằng thép được xử lý nhiệt để tăng độ cứng và chống mòn. Trục đặt trên các ổ trục để quay êm, là điểm nhận mô men trực tiếp từ vô lăng và đưa vào cặp ăn khớp.
• Bánh vít (worm wheel): bánh răng vành thường bằng đồng hoặc hợp kim đồng để giảm ma sát và tản nhiệt tốt. Bánh vít gắn cứng với trục ra nên mọi góc quay của bánh vít sẽ truyền thẳng đến trục van.
• Ổ trục & vòng đệm: bố trí cho cả trục vít và trục ra. Ổ trục giữ đúng tâm và giảm ma sát. Vòng đệm và phớt ngăn bụi nước và giữ mỡ trong vỏ.
• Vỏ hộp số & làm kín: vỏ đúc nguyên khối chịu lực, nắp bắt bulông. Gioăng nắp và phớt trục là điểm chốt để mỡ không rò và tạp chất không xâm nhập.
• Cụm giới hạn hành trình: hai vít chặn cơ khí đặt chuẩn 0° và 90°. Đây là chốt an toàn cho ghế làm kín, ngăn quá hành trình gây xước hoặc biến dạng.
• Chỉ thị vị trí & cơ cấu hãm nếu có: kim hoặc đĩa chỉ thị cỡ lớn dễ nhìn từ xa. Một số model bổ sung vít hãm góc trong tình huống đặc biệt dù truyền động trục vít vốn đã có tính tự hãm.

Nguyên lý hoạt động của bộ tay quay + hộp số

Chuỗi truyền lực có thể hình dung theo lộ trình tay người → vô lăng → trục vít → bánh vít → trục ra → trục van → đĩa van.

• Tăng mô men và giảm lực tay: khi người vận hành xoay vô lăng, trục vít quay và kéo bánh vít quay chậm hơn nhiều lần nhưng tạo mô men lớn hơn tại trục ra. Quan hệ gần đúngTout ≈ η × i × TinTrong đó i là tỉ số truyền của cặp trục vít – bánh vít và η là hiệu suất truyền động.
• Số vòng vô lăng cho hành trình 0–90°: do hiệu ứng giảm tốc, để đi từ đóng hết đến mở hết cần nhiều vòng vô lăng. Quy tắc thường dùng là số vòng ≈ i/4. Ví dụ i = 20:1 thì đi 90° cần khoảng 5 vòng.
• Tự hãm và giữ vị trí: đặc tính ma sát giữa trục vít và bánh vít khiến chuyển động ngược rất khó xảy ra. Nhờ đó van giữ góc đặt ổn định trước rung động hoặc chênh áp thay đổi.
• Giới hạn hành trình bảo vệ ghế: hai vít chặn được chỉnh để đĩa chạm điểm kín vừa đủ và điểm mở theo thiết kế. Điều này ngăn over-travel làm cắt xước EPDM hoặc PTFE, hạn chế mòn lệch và giữ độ kín lâu dài.

Bảo trì và lỗi thường gặp

Cơ cấu tay đơn giản nhưng làm việc trong môi trường rung và chênh áp, vì thế bảo trì định kỳ giúp duy trì cảm giác vận hành và kéo dài tuổi thọ của van bướm inox tay quay.

• Bôi trơn – độ kín vỏ: kiểm tra định kỳ tình trạng mỡ trong hộp số, quan sát rò rỉ tại nắp và phớt. Thiếu bôi trơn làm nóng nhanh, mòn răng, nặng tay bất thường.
• Độ rơ – tiếng rít: phát hiện độ rơ tăng, tiếng rít hoặc sạn khi quay là dấu hiệu mòn cặp vít – bánh vít hoặc ổ trục. Cần dừng kiểm tra, làm sạch, bổ sung mỡ hoặc thay thế chi tiết mòn.
• Không kín khi đóng: nếu đã xoay đến điểm đóng mà vẫn rò, hãy kiểm tra và chỉnh lại vít chặn hành trình, đồng thời đánh giá tình trạng ghế làm kín.
• Nước hoặc bụi vào hộp số: dấu hiệu mờ đục mỡ, gỉ ở nắp hoặc kẹt nhẹ sau mưa. Cần thay gioăng nắp, làm sạch và nạp mỡ phù hợp; xem xét cấp bảo vệ của vỏ cho môi trường lắp đặt.

FAQ ngắn

• Hộp số có tự hãm không và lợi ích gì? Có. Tính tự hãm của truyền động trục vít giúp van giữ nguyên góc mở trước rung và chênh áp, rất hữu ích ở vị trí lắp khó và cần độ ổn định cao.
• Vì sao cần giới hạn hành trình 0°–90°? Để đặt đúng điểm kín và điểm mở hết, tránh ép quá ghế làm kín dẫn đến biến dạng, cắt xước và rò rỉ sớm.
• Bao lâu nên kiểm tra bôi trơn hộp số? Tùy môi trường và tần suất thao tác, thường nên kiểm tra mỗi 6–12 tháng về mức mỡ, độ kín và độ rơ.
• Dấu hiệu cho thấy hộp số cần bảo trì gấp? Tiếng rít kéo dài, nặng tay bất thường, không giữ được vị trí, rò mỡ ra ngoài hoặc quan sát thấy nước vào vỏ là các dấu hiệu cần xử lý ngay.

Bộ tay quay vô lăng + hộp số là cụm điều khiển cơ khí lắp trên cổ van bướm inox, cho phép người vận hành xoay đĩa van trong dải 0–90° nhẹ tay, chính xác và ổn định. Lực tay không tác động trực tiếp lên trục van mà đi qua vô lăng rồi tới hộp số trục vít – bánh vít để tăng mô men và tạo tính tự hãm, sau đó mới truyền xuống trục van. Cách tổ chức này giúp van đứng vững ở góc đặt, hạn chế rung hồi và bảo vệ ghế làm kín.

Nếu bạn cần tư vấn thêm, đừng ngần ngại hãy liên hệ với Inox TK ngay theo thông tin dưới đây:

THÔNG TIN LIÊN HỆ:

• SĐT: 088.666.4291 (Ưu tiên liên hệ qua Zalo)
• SĐT: 088.666.2480 (Ưu tiên liên hệ qua Zalo)

Đình Hưng Inox TK

Chào các bạn!

Tôi là Đình Hưng – Những thông tin các bạn đã, đang hoặc sẽ đọc là kiến thức mà tôi có được từ trực tiếp nhà máy sản xuất cung cấp, từ những chia sẻ của quý khách hàng về sản phẩm và của cá nhân tôi với gần 5 năm hoạt động trong lĩnh vực vật tư đường ống inox. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp các bạn hiểu hơn và có cái nhìn đa chiều hơn về các sản phẩm cũng như nghành hàng này.